سمینار، سخنرانی، آزمون شفاهی
وجه اشتراک این سه سخن گفتن در مقابل دیگران است. البته سخن گفتن در مقابل دیگران محدود به این سه مورد نمی‌شود ولی شاید برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی این‌ها مهم‌تر باشند.
سمینار را از سخنرانی جدا کردم. سمینار را برای مواردی در نظر می‌گیرم که نتایج پژوهش‌های خود را به‌شکل تخصصی برای کسانی ارائه می‌کنید که با زمینهٔ پژوهش شما آشنایند. سخنرانی را برای موارد عام‌تر به‌کار می‌برم.
تا سخن نگویید، عیب و هنرتان آشکار نمی‌شود. آشکار شدن عیب‌ها و نقاط ضعف، محک خوردن توانایی‌ها و در معرض نقد و قضاوت دیگران قرار گرفتن نه‌تنها هیچ ایرادی ندارد، که می‌تواند موجب پیشرفت شما شود. بنابراین از آن نترسید. به‌قول نسیم طالب «یکی از نشانه‌های ضعف جلوگیری از آشکار شدن نشانه‌های ضعف است».
▪️سمینار:
به‌عنوان دانشجو باید از هر فرصتی برای ارائهٔ کارهایتان در حضور دیگران استقبال کنید. نحوهٔ آماده‌سازی و ارائهٔ سمینار در همه‌جا یکسان نیست. سمینار در گروه پژوهشی کوچک خودتان با سمینار در جمع بزرگ‌تر دانشجویان و استادان دانشکده متفاوت است و هر دوی این‌ها با ارائهٔ سمینار در یک همایش رسمی تفاوت دارند. سمینار جلسهٔ دفاع از تز نیز داستان دیگری دارد. سمینار دادن و آماده‌سازی پیش از آن ذهن شما را مرتب می‌کند. سؤال‌ها، نقد‌ها، ایرادها و حتی حمله‌های حاضران به پیشرفت شما کمک می‌کند.
سعی کنید منظورتان را روشن و دقیق بیان کنید. شرط لازم برای بیان دقیق و روشن درک درست و عمیق از مطلبی است که می‌خواهید بیان‌اش کنید. وقتی کسی می‌گوید: «بلدم ولی نمی‌تونم خوب توضیح بدم»، درواقع منظورش این است که: «بلد نیستم ولی نمی‌‌خوام بپذیرم که بلد نیستم».
در سمینارهای گروه، معمولاً کار پژوهش شما هنوز به پایان نرسیده و شما گزارشی از پیشرفت کار را ارائه می‌کنید. این سمینارها فرصتی برای تبادل نظر با دیگران، ایده گرفتن از آن‌ها و رفع نقص‌های کار است. این سمینارها معمولاً غیررسمی‌اند. آزادی بیشتری دارید و ممکن است بخش قابل‌توجهی از سمینار به بحث و گفت‌وگو بگذرد.
در سمینارهای رسمی‌تر رعایت زمان، توجه به سطح اطلاعات مخاطبان، چینش مطالب و برجسته کردن پیام اصلی سمینار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
▪️سخنرانی:
ممکن است در دوران دانشجویی فرصت کمتری برای سخنرانی در مقابل غیرمتخصص‌ها نصیبتان شود، ولی اگر چنین فرصتی دست داد به‌هیچ‌وجه از دستش ندهید. این سخنرانی‌ها محک خوبی است برای این که ببینید واقعاً چه‌قدر به‌کارتان مسلط هستید. فایده‌ٔ دیگرش این است که در این سخنرانی‌ها ممکن است ایده‌هایی از حاضران بگیرید که متخصصان رشته یا گرایش خودتان به ذهنشان هم خطور نکند.
یک سمینار یا سخنرانی خوب و مؤثر می‌تواند برای خود ارائه‌کننده هم به‌اندازهٔ مخاطبان مفید باشد. برای آماده کردن اسلاید‌ها به‌اندازهٔ کافی وقت بگذارید. تمرین قبل از ارائه به رفع ایرادها کمک می‌کند. توجه به بازخوردها و مرور فایل صوتی یا تصویری سخنرانی یا سمیناری که ارائه کرده‌اید، اگرچه کار ساده‌ای نیست، ولی تأثیر زیادی در ارتقای کیفیت ارائه‌های بعدی شما خواهد داشت.
.
▪️آزمون شفاهی:
در اغلب آزمون‌های شفاهی هدف اصلی محک زدن میزان محفوظات، اطلاعات و دانسته‌های شما نیست، بلکه رویکرد شما در مواجهه با مسائل اهمیت اساسی دارد.
مطمئن شوید که صورت سؤال را به درستی درک کرده‌اید و اگر نکرده‌اید سعی کنید با سؤال‌کننده وارد گفت‌وگو شوید تا درک درستی از آن پیدا کنید. از گفتن «نمی‌دانم» نترسید. گفتن نمی‌دانم خیلی بهتر و اثر بخش‌تر از این است که در مورد چیزی که واقعاً نمی‌دانید صحبت کنید. صداقت یکی از اصول اساسی در آزمون‌های شفاهی است. در آزمون‌های شفاهی معمولاً فرصت زیادی در اختیار شما گذاشته نمی‌شود، بنابراین باید از وقت محدودتان بهترین استفاده را بکنید. از بیان مطالب غیرضروری بپرهیزید. صریح و شفاف صحبت کنید. بیان مطالب با شک و تردید و استفادهٔ زیاد از کلمات و عباراتی مثل فکر کنم، احتمالاً، شاید، مطمئن نیستم ولی و امثال این‌ها در ارزیابی داوران نسبت به شما اثر منفی دارد.
منبع و نویسنده : جناب اقای دکتر سامانی
